تاریخچه آبنما

برای بررسی تارخچه آبنما می بایست به یونان باستان برویم رجوع کنیم

در حقیقت تاریخچه آبنما بدون بررسی آن در یونان و رم باستان چندان دقیق نمی باشد.

شاید بتوان روم باستان و یونان رابهترین نمونه از اولین تمدنهایی به شمار آورد که توانستند آب را تحت کنترل خود درآورده و جلوه های زیبایی از همنشینی آب را در زندگی خود پدید آورند.#پمپیی

در ابتدا آبنما بصورت دو منظوره استفاده می شد. به این صورت که در مکانهای پر تردد مانند بازارها و یا اماکن مذهبی سازه ای ساخته می شد که مردم بتوانند از آن آب بنوشند. این مدل از آبنما در دسته تزیینی تقسیم بندی می شوند. بعنوان مثال آبی که از چشمه ها یا کوهستان به درون شهر هدایت می شد پس از ورود به محل مورد نظر بشکلی مخفی وارد کوه یا مجسمه هایی از اساطیر می شده ، سپس سرریز می گشته و مردم از آن استفاده می کردند. 

 

پمپی شهری که تاریخچه آبنماهای دنیای باستان محسوب می شود

شهر پمپی در ایتالیا مملو از  فواره هایی بود که تغذیه آب آنها از مکانهای مرتفع و دور تامین می شد و به این شکل آب به داخل ویلاهای افراد ثروتمند هدایت می گشت. در آنجا آب وارد نازل های سربی می شد که توسط ریختگران ماهر ساخته شده بودند.  همچنین آب یا وارد شدن درون مجسمه های سنگی که از سوراخ های متعددی ساخته شده بودند به مجسمه حالتی روحانی می داد.

همچنین در ابتدا از آبنما به منظور دسترسی به آب آشامیدنی نیز استفاده می شده است. به وسیله محاسبات فشار آب را به درون یک نازلدست ساز به هوا پرتاب می کرده اند. که در آن آب بواسطه یک نازل به هوا پرتاب می شده است.

همچنین از آبنما به عنوان بنایی در جهت شکوه پادشاهان و فاتحان جنگ استفاده می شده است .

ساخت آبنما مشهور در شهر ورسای فرانسه برای عظمت لوی چهاردهم

یکی دیگر از آب نما های دوران باستان آب نما تروی نام دارد. این آب نما در مسیری به نام آکوا ورجینه در حدود 20 سال قبل از میلاد مسیح توسط آگریپا داماد آگوستوس به منظور استفاده حمام‌های روم اجرا گردید. آب این فواره ها از چشمه‌ای به نام که فاصله زیادی تا شهر دارد تامین می‌ شده است. یک قرن بعد توقف ساخت فواره، در سال ۱۷۳۲ پاپ کلمنت دوازدهم به معمار دیگری به نام «نیکولا سالوی» دستور ساخت فواره را در میدان تروی داد. طراحی نیکولا سالوی به المان‌های طراحی برنینی وفادار ماند. ساخت این مجسمه ۳۰ سال طول کشید.

آبنما های خانگی و آبنمای سنگی شکل اصلی آبنما در آن زمان می بود . در حقیقت فرم یک آبنما در دوران باستان بیشتر از همه ترکیبی بود از مجسمه و آب . ساخت آبنما در آن دوران توسط مجسمه سازان زبردست ساخته می شد. 

با توجه به عدم وجود الکتریسیته و امکانات عصر حاظر، ساخت آبنما در ان روزگاران معطوف به استفاده از مواد و مصالح طبیعی بوده است. در ان روزگاران پمپی برای پمپاژ آب به درون نازل ها وجود نداشت؛ در نتیجه برای تحویل آب می بایست از شیب و جاذبه استفاده می شد. آب نما در قدیم در پست ترین نقطه یک محل ساخته می شد. اب از رودخانه ها و یا چشمه ها به سمت پایین دست هدایت می شده تا درون سنگ سازه ها.

زیبایی اب نما در این دوران بیشتر از اینکه به قابلیت های تکنولوژیکی مربوط باشد؛ مدیون هنر مجسمه سازان ماهر است.

---

تاریخچه آبنما در ایران

ایران خودمان نیز همیشه در بکار گیری عنصر آب در معماری ایران باستان و بعد تر در معماری اسلامی پیشرو بوده است.

در ایران باستان آب همیشه یکی از مولفه های پیام‌آور پاکی محسوب می شده است. وضعیت اقلیمی این مرز و بوم به لحاظ کم آبی و خشکی، اهمیت وجود و مدیریت آب را دو چندان می کرد. شاید به علت اینکه ایران کشوری کم‌آب بوده، این مایع حیاتی بین ایشان قدر و منزلتی والا داشته است. آب در نزد ایرانیان نه تنها برای رفع نیازها مورد استفاده قرار می‌گرفته، بلکه از لحاظ معنوی و روحی نیز تاثیر بسیاری داشته است. آب با قابلیت‌های مختلف خود مانند حیات، تازگی، درخشندگی، پاکیزگی، رونق و رواج روشنایی، سکون و آرامش و تحرک، احساس‌های متفاوت در روح و روان انسان گذارده است.

باغ های شهر کاشان نمونه منحصر بفردی در این خصوص به شمار می آید. باغ فین کاشان یکی از نمونه های زیبا از مجموعه باغ‌های معروف دوره صفویه است.

• عنصر آب

در طراحی باغ فین کاشان، آب مهمترین فاکتور محسوب می شود. دراین باغ آب به اشکال مختلفی حضور دارد.

راکد (در حوض کوشک )، به شکل روان (در اب راه ها و جوی‌ها)، چشمه ای ( خروج آب از منافذ کف حوض) .

اما بتدریج و با پیشرفت تکنولوژی آبنما نیز دچار تغییر و تحول چشمگیری شد. دیگر فواره ها منتحصر به مکانهای داخلی نبودند. استفاده از مواد و مصالح جدید و بکارگیری برق و مکانیک روز به روز بر توسعه این فضا افزود. آب نما به صنعت تبدیل شد و شرکتهای معتبر و بزرگی در دنیا وارد این عرصه شدند . پروژه های معروف و زیبایی نظیر آب نمای برج خلیفه در امارات و آب نمای هتلی در لاس وگاس ایالات تمحده از این قبیل هستند.

آب نما ها تبدیل به هنر شدند . آنها با موسیقی تلفیق و شکل جدیدی از آب نما را پدید آوردند بنام آبنمای موزیکال .

آنها حتی به محیط بازی کودکان راه یافته و آبنمای کف خشک پدیدار شد .

فواره ها از روی شیشه ها به پایین لغزیدن و آبنمای شیشه ای ساخته شد.

صنعت طراحی و تولید آبنما ها همچنانه در حال توسعه و پیشرفت می باشد و ما روز به روز شاهد تولید محصولات هیجان انگیزی در این حوزه هستیم.